Schrijver: Jurriaan Vogel, IT Security Consultants
De Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) heeft een update gekregen. De nieuwe versie, BIO 2.0, brengt belangrijke veranderingen met zich mee die de informatiebeveiliging binnen overheidsorganisaties naar een hoger niveau tillen. In deze post bespreken we in de inhoud van de vernieuwde norm, de verschillen met de vorige BIO en hoe de NIS2-richtlijn hierin wordt geïntegreerd.
Wat is BIO 2.0?
BIO 2.0 is het nieuwe normenkader voor informatiebeveiliging binnen alle overheidslagen in Nederland. Deze update volgt op de evaluatie van de vorige BIO en is afgestemd op de recente ontwikkelingen rondom de NIS2-richtlijn en de bijbehorende cyberbeveiligingswet (Cbw). De nieuwe versie is gebaseerd op de laatste versies van de internationale standaarden ISO 27001 en ISO 27002 uit 2022.
Totstandkoming en inwerkingtreding van BIO 2.0
De BIO 2.0 is het resultaat van een uitgebreid samenwerkingsproces tussen verschillende overheidslagen. Onder leiding van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) hebben gemeenten, provincies, waterschappen en het rijk gezamenlijk gewerkt aan de ontwikkeling van deze nieuwe standaard.
Het is belangrijk om te weten dat sinds de BIO 2.0 van kracht is geworden, er geen overgangsperiode is. Veel overheidsinstanties zijn daarom al aan de slag gegaan met de invoering van de BIO 2.0. De BIO 2.0 wordt wettelijk vastgelegd in de Cyberbeveiligingswet waarmee de naleving ervan verplicht wordt voor alle overheidslagen.
Belangrijkste veranderingen in BIO 2.0
Door de verankering in de Cyberbeveiligingswet krijgt de BIO een juridisch fundament. De Cyberbeveiligingswet legt bestuurlijke verantwoordelijkheid expliciet bij het hoogste leidinggevende orgaan van organisaties, zoals het bestuur van een onderneming of de ambtelijke leiding bij overheden. Bij de overheid ligt de opleidingsverplichting bij de ambtelijke leiding, maar de politieke bestuurders blijven verantwoordelijk voor de goedkeuring van de maatregelen.
BIO 2.0 vereist de implementatie van een Information Security Management System (ISMS) volgens de ISO 27001-norm. Dit systeem zorgt voor een risicogebaseerde aanpak van informatiebeveiliging en stimuleert continue verbetering. Waar de BIO eerst nog een afvinklijst van verplichte maatregelen was, worden beveiligingsmaatregelen nu afgestemd op de specifieke risico’s van elke organisatie. Tegelijkertijd blijven bepaalde overheidsmaatregelen verplicht, ongeacht de uitkomst van een risicoanalyse. Deze combinatie van flexibiliteit en basisverplichtingen maakt de beveiliging niet alleen effectiever, maar ook beter passend bij de diverse uitdagingen van organisaties.
De structuur van BIO 2.0 is vereenvoudigd van 14 naar 4 hoofdstukken: organisatorisch, mensgericht, fysiek en technologisch. Het totaal aantal maatregelen is teruggebracht van 110 naar 96, maar er zijn ook 13 nieuwe maatregelen geïntroduceerd. Dit volgt de structuur van de ISO27001 uit 2022.
BCM en OT zijn nu expliciet opgenomen in de scope van BIO 2.0, wat het belang van continuïteit en beveiliging van industriële systemen benadrukt. De BIO 2.0 vraagt om risico’s en bijhorende maatregelen in kaart te brengen voor operationele technologie, omdat deze systemen vaak direct verbonden zijn met fysieke processen zoals infrastructuur, waterbeheer en energie. Continuïteitsmaatregelen zijn expliciet opgenomen in de BIO, zoals het opstellen van bedrijfscontinuïteitsplannen (BCP) en het regelmatig te testen daarvan om cruciale dienstverlening te waarborgen na incidenten.
Wat betekent dit voor overheidsorganisaties?
De implementatie van BIO 2.0 is cruciaal voor overheidsinstanties, zoals gemeentes, om te voldoen aan de groeiende verplichtingen uit de cyberbeveiligingswet. Organisaties die al voldoen aan de huidige BIO-eisen, zullen een goede basis hebben voor de overgang naar BIO 2.0 en de cyberbeveiligingswet. Met de wettelijke verankering van de BIO 2.0 in de Cbw volgt er ook toezicht op de naleving vanuit onder andere de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur.
Tot de inwerkingtreding van de Cbw hanteren provincies, waterschappen en het Rijk de BIO 2.0 als verplichtende zelfregulering. Gemeenten gaan de BIO 2.0 toepassen als richtinggevend kader, maar voor hen blijft de vorige BIO-versie gelden als verplichtende zelfregulering. Ook na de inwerkingtreding van de Cbw blijft de BIO2 gelden als verplichtende zelfregulering voor organisaties die niet onder de Cbw vallen, zoals publiekrechtelijke beroepsorganisaties en de rechterlijke macht.
Conclusie
De herziening van de BIO 2.0 markeert een duidelijke stap naar volwassenheid in de informatiebeveiliging van de overheid. Waar de eerdere versie vooral richtlijnen bood, legt deze update sterkere nadruk op bestuurlijke verantwoordelijkheid, risicogestuurd werken en continuïteit. Daarmee sluit de BIO 2.0 beter aan bij actuele dreigingen en bij wetgeving zoals de NIS2 en de Cyberbeveiligingswet. Voor organisaties betekent dit niet alleen een verplichting tot naleving, maar vooral een kans om hun digitale weerbaarheid duurzaam te versterken. De rode draad is helder: informatiebeveiliging is geen technisch vraagstuk meer, maar een bestuurlijke kerntaak. Wie nu investeert in duidelijke governance, bedrijfscontinuïteit en bescherming van zowel IT als OT, bouwt aan vertrouwen en stabiliteit voor de toekomst. BIO 2.0 vraagt dus om actie, niet als verplichte vinklijst, maar als fundament voor een veerkrachtige en veilige overheid. Wacht daarbij niet tot de besluitvorming over de BIO 2.0 definitief is, maar zorg dat de organisatie is voorbereid op deze stap naar volwassenheid in de informatiebeveiliging. De BIO 2.0 is geen aankondiging meer, maar realiteit. Dit is hét moment om als organisatie te laten zien dat informatiebeveiliging serieus wordt genomen. Wacht niet op toezicht, maar neem zelf het voortouw.
Meer lezen?
https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/cybersecurity/bio-en-ensia/baseline-informatiebeveiliging-overheid/
https://www.digitrust.nl/nieuws/provincies-gemeentes-waterschappen-bio-2-0-nis2-cbw/
https://wetgevingswerken.nl/blog/uitzonderingen-voor-de-overheid-in-de-cyberbeveiligingswet?utm_source=chatgpt.com
Ook interessant
Een gids voor NIS2-richtlijnen
